Anesteziyoloji ve Reanimasyon, uygulanacak tüm cerrahi operasyonların ilk basamağını yöneten ve cerrahi operasyonu başlatma yetkisini taşıyan bölümdür. Hastanın acı duyumunu önlemek ve reflekslerini azaltmak için verilen tüm ilaçlar, anestezi ve reanimasyon uzmanının sorumluluğu altındadır.
Anestezi ve Reanimasyon neye bakar ve görevleri nelerdir?
Anestezi bölümü ameliyat sonuna kadar hastanın genel sağlık durumunu takip etmek, herhangi bir komplikasyon görülmesi halinde can güvenliğini sağlamak, operasyon tamamlandıktan sonra yaşamsal aktivitelerin sürüdürülebilmesi ve hastanın anestezi etkisinden çıkmasını sağlamak gibi sorumlulukları üstlenir.
Anestezi muayenesi ve hastanın uygunluğunu teyit etmek için yapılan anestezi testi de bu bölümün görevleri arasında yer almaktadır.
Ameliyat bittikten sonrasında anestezi ilaçları durdurulur ve hasta kontrollü bir şekilde uyandırılır. Ardından ameliyathaneden çıkarılarak uyanma odasına götürülür.
Bu süreçte hasta konforunun sağlanması için mide bulantısını önleyen ilaçlar verilir. Ağrı duyumunun engellenmesi için de ağrı kesici ilaçlardan yardım alınır. Böylece anestezi etkisi azalsa dahi hasta şiddetli ağrılar duymamış olur.
Anestezi ve reanimasyon uzmanları, yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastalarla da ilgilenir. Hastaların yaşam değerlerini yakinen takip etmek, gerekli durumlarda reanimasyon yöntemleri ile hastayı geri döndürmek, ölüm riski yaratan durum engellenene kadar hastanın hayatta kalmasını sağlamak gibi görevler üstlenirler.
Bir diğer hizmet alanları ise algoloji kliniklerinde ağrı tedavisini desteklemek ve hastaların kronik ağrı sorunları karşısında gereken uygulamaları yapmaktır.
Anestezi Muayenesi Nedir ve Nasıl Yapılır?
Ameliyat kararı verildikten sonra yapılan ilk uygulama anestezi muayenesidir. Fiziki muayene olarak uygulanan bu adım sırasında hastanın anestezi ilaçlarına uygunluğu kontrol edilir. Bu nedenle anestezi uzmanı tarafından detaylı bir hasta öyküsü alınmalıdır.
Hastanın anesteziye uygun olup olmadığını belirlemek için ilk olarak genel sağlık durumu değerlendirilir.
Ardından kronik hastalıkların olup olmadığı, kullanılan ilaçları, geçirilen hastalıkları, geçmiş dönemlerde cerrahi operasyon geçirip geçirmediği, geçirdiyse hangi anestezi türünün tercih edildiği, varsa yaşanan komplikasyonları, ilaç alerjisinin olup olmadığı, farklı alerjilerin varlığı ve duyarlılığı bulunan etken maddeleri öğrenmek için çeşitli sorular yöneltilir.
Anestezi muayenesi yapılarak hastanın operasyon sırasında yaşayacağı komplikasyonlar büyük oranda engellenmiş olur. Bu nedenle verilen tüm cevapların doğruluğundan emin olunması hayati önem taşır.
Aksi halde ilaç alerjisi ya da hastanın uyanamaması gibi ölüme yol açabilecek komplikasyonlar gelişebilir. Anestezi muayenesi sonrasında hastadan bazı tahlil ve tetkikler istenerek anestezi testi uygulanmalıdır.
Anestezi Testi Nedir Hangi Tahliller Yapılır?
Anestezi muayenesi sonrasında hastanın hayati değerlerini görebilmek için çeşitli tahlil ve tetkikler istenir. Genellikle elektrokardiyografi, böbrek fonksiyon testi, tam kan tahlili, karaciğer fonksiyon testi, kan sayımı ve akciğer filmi yeterli olmaktadır.
Ancak kişide kronik hastalıkların görülmesi ya da genel sağlık durumunu olumsuz etkileyen farklı sağlık problemlerinin olması halinde ilave tahliller de istenecektir.
Anestezi uygulaması öncesinde hastanın bilmesi gereken en önemli noktalar arasında kan grubu, alerjiler, etken maddelere karşı oluşan duyarlılıklar ve kullanılan ilaçlardır. Bu sayede ameliyat sırasında yaşanması muhtemel olan komplikasyonlara karşı önlem alınması mümkün olacaktır.
Bir diğer önemli nokta ise hastanın anesteziye uygun olmaması halinde bu durumun erkenden tespit edilmesi ve ameliyata onay verilmemesi olacaktır. Böylece hastanın hayatı riske girmemiş olur ve farklı tedavi seçenekleri üzerinde durulur.
Anestezi ve Reanimasyon Bölümü Hangi Yöntemleri Kullanır?
Ameliyat sırasında hastanın kaslarını gevşetmek, reflekslerini kontrol altına alabilmek, acı duyumunu engellemek ve bilincin kapanmasını sağlamak için anestezi ilaçlarından yardım alınır. Kullanılacak ilaçlar ise şu durumlara bağlı olarak değişiklik gösterir:
- Hastanın genel sağlık durumu,
- Kronik hastalıkların olup olmadığı,
- Alerjilerin varlığı,
- Ameliyatın yapılacağı bölge ya da organ,
- Ameliyat sırasında kullanılacak yöntem (açık cerrahi, laparoskopik/ kapalı yöntem ameliyat gibi)
- Anestezi muayenesi ve test sonuçlarının uygunluğudur.
Tüm kriterler değerlendirildikten sonra operasyon sırasında uygulanacak anestezi yöntemine karar verilir. Temelde 3 farklı anestezi yöntemi bulunur. Bu yöntemler:
- Lokal Anestezi: Yalnızca kesi yapılacak bölge ve yakın çevresinin uyuşturulması ile gerçekleştirilir. Dikiş sayısının ve komplikasyon riskinin düşük olduğu, küçük çaptaki cerrahi operasyonlar için tercih edilir. Hastanın yoğun stres altına girmesi ya da çok fazla paniğe kapılması halinde anestezi uzmanları gerekli müdahaleleri yapacak ve hastanın yatıştırılmasını sağlayacaktır.
- Bölgesel Anestezi: Ameliyatın yapılacağı alanın tamamı uyuşturuluyorsa (kolun ya da gövdenin tamamı gibi) bölgesel anestezi adı verilir. Operasyon sırasında hastalar baygın değildir. Ancak sedasyon uygulaması ile yatıştırılmaları sağlanır. Kendi arasında 4 farklı şekilde uygulanır:
- Epidural Anestezi: Omurların arasına yerleştirilen kateter ile anestezi ilacı verilir. Bu işlem küçük bir iğne yardımıyla yapılır. Operasyon sonrasında hareket kaybı komplikasyonu yaşanmaz.
- Spinal Anestezi: Anestezi ilacının omurların arasına doğrudan verilmesi ile uygulanır. Anestezi sonrasında bel altında kalan bütün uzuvlar his kaybı yaşar. Operasyondan sonraki 6 saate kadar bu his devam edebilir.
- Epidural-Spinal Anestezi: Her iki uygulamanın birlikte kullanılması ile gerçekleştirilir. En sık kullanıldığı durum sezeryan ile gerçekleşen doğumlardır.
- Sinir Bloğu: Bacaklar ve kollar gibi uzuvların ameliyatlarında tercih edilir. Ameliyat bölgesindeki sinirlerin hissizleştirilmesi prensibi ile uygulanır.
- Genel Anestezi: Bilincin tamamen kapanmasını sağlayan anestezi yöntemidir. Uzun sürecek ya da büyük çaptaki ameliyatlar için tercih edilir.
Ameliyattan korkan hastalar genel anestezi tercih etseler de, lokal ve bölgesel anestezi sırasında verilen yatıştırıcılar hasta konforu için yeterli olacaktır.
Sedasyon adı verilen bu uygulama ile hastanın stres seviyesi, korkusu ve paniği giderilmiş olur.
Bu nedenle en uygun anestezi türü bir uzman tarafından belirlenmeli, diğer yöntemler için ısrarcı olunmamalıdır.